D.ABDULLAH: PETROL ŞİRKETLERİ KÜRDİSTAN’DAN ÇEKİLİYOR

ULUSLARARASI PETROL ŞİRKETLERİ KÜRDİSTAN’DAN ÇEKİLİYOR

Dilşad Abdullah (Iraklı gazeteci ve fotoğrafçı)

El-Monitor, 30.12.2016

Tercüme: Zahide Tuba Kor

Amerikan petrol devi ExxonMobil’in Irak Kürdistan’ının Süleymaniye vilayetinde işlettiği altı sondaj alanının üçünden (Betwata, Abrat ve Qara Hanjeer) aniden geri çekilmesi akıllara birçok soruyu getirdi.

Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) dış ilişkiler sorumlusu Hemin Hawrami, 26 Aralık’taki bir basın toplantısında Exxon şirketinin çekilmesini azalan üretime bağladı ve bunun herhangi bir siyasi motivasyonu olmadığını açıkladı. Hawrami, “Kürdistan petrol ve doğalgaz bakımından zengin bir bölge ve tüm petrol şirketleri burada iş yapmak istiyor. ExxonMobil de şu anda doğalgaz işletmek istiyor” dedi.

Irak Petrol Raporu’na göre, 6 Aralık tarihinde Kürdistan Doğal Kaynaklar Bakanı Aşti Hawrami de şunları söyledi: Exxon, bölgesel yönetimle sözleşme şartlarını yerine getiremediği için geri çekiliyor; “Bazı şirketler sözleşmedeki son tarihlere uymadı ve sözleşme uyarınca ilgili petrol alanlarından geri çekilmek zorunda kaldılar.”

Ağustos 2014’te Irak’ta İslam Devleti’ne karşı savaşın başlamasıyla birlikte uluslararası petrol şirketleri Kürdistan’daki sondaj alanlarından çekilmeye başladı. 2015 yılı sonunda ikinci büyük Amerikan petrol şirketi olan Chevron, Dohuk vilayetindeki Rovi alanından çekildi, ama Sarta bölgesinde faaliyetlerine devam etti.

Uluslararası petrol şirketleri şimdiye kadar Kürdistan’daki toplam 19 petrol alanından çekildi. Bu durum iktisadi bir kriz içindeki Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY)’ne pahalıya patlayacak.

Rudaw Radyosu’nda “Siyah Altın” programını yapan Bilal Said, el-Monitor’a dedi ki, Exxon’un çekilişinin özelde Süleymaniye vilayetindeki petrol sektörü, genel olarak da Kürdistan Bölgesi üzerinde doğrudan yansımaları olacaktır.

Said şöyle devam etti: “Amerikan petrol devi İran nüfuzu yüzünden geri çekildi. Geçmiş tecrübeye binaen Süleymaniye’nin İran eksenine bağlı olduğuna inanılıyor. Exxon gibi bir şirket İran’a bağlı bir alanda yatırım yapmak istemez.” Said, diğer bir sebep olarak teknik konuların varlığını da dışlamadı: “Süleymaniye’de petrol aramasından umut verici sonuçlar alınamadı.”

ExxonMobil vakti zamanında Chevron, Total ve Gazprom gibi diğer uluslararası şirketlerin bölgeye girişine yardımcı olmuştu. 5 Aralık’ta Londra’da düzenlenen petrol ve doğalgaz konferansında IKBY, 2017 başında 20 sondaj alanında petrol ve doğalgaz keşfi için yeni bir ihale açacağını duyurdu. Ancak Exxon’un 3 bölgeden çekilişi büyük şirketlerin yeni sahalara yatırım yapma cesaretini kıracaktır.

Erbil’deki Kürt-Amerikan İktisadi Araştırmalar Enstitüsü araştırmacılarından Curran Mustafa, petrol fiyatlarındaki düşüşün bir dizi petrol şirketinin IKBY bölgesinde yatırımlarını bırakmasına yol açacağı beklentisinde. El-Monitor’e şunları söyledi: “Fiyatlardaki düşüş Exxon Mobil’in 3 sahadan çekilmesini etkilemiş olabilir. Ancak şirket diğer alanlarda faaliyetlerini sürdürüyor ve ileride ne olacağı bilinmez ama IKBY’den ayrılma niyetini açıklamış değil. Süleymaniye’deki siyasi istikrarsızlık Exxon’un buradan çekilmesinin diğer bir nedeni.”

10 Ekim 2015’ten bu yana Süleymaniye şehri, IKBY’nin aldığı kemer sıkma tedbirleri bağlamında ve ayrıca IŞİD’e karşı savaş ve düşen petrol fiyatları yüzünden maaşların ödenmesindeki gecikmeler ve maaş kesintileri nedeniyle memurların ve öğretmenlerin zorlu iktisadi şartlara karşı ara ara gösterilerine sahne oluyor.

(…)

IKBY Meclisi Enerji ve Doğal Kaynaklar Komitesi üyesi Riwaz Faik, el-Monitor’e üç faktör yüzünden petrol şirketlerinin Kürdistan bölgesinden çekildiğini, bunların başında da IKBY’nin şirketlere zamanında ödeme yapma yükümlülüğünü yerine getirememesinin geldiğini anlattı ve ekledi: “Ayrıca Kürdistan Bölgesi’ndeki genel durum ve siyasi partilerle vatandaşların siyasi süreçten memnuniyetsizlikleri de güvenlik ve emniyet hissini kaybeden petrol şirketleri arasında endişe ve korkuları körüklüyor. IŞİD’le savaşı zikretmeye dahi gerek yok.”

Faik’e göre çözüm, bu şirketlerin yeniden güvenini kazanmak ve kendilerini bölgede yeniden emniyette hisseder hale getirmek. (…)