I.BREMMER - VENEZÜELLA FELAKETE SÜRÜKLENİYOR

KÖTÜ DURUMDAKİ VENEZÜELLA FELAKETE SÜRÜKLENİYOR

Ian Bremmer (Siyaset bilimci, yazar, New York Üniversitesi’nde öğretim üyesi, Eurasia Group kurucusu ve başkanı)

Time, 26.5.2016

Tercüme: Zahide Tuba Kor

Ülkede yeterince şeker bulunmadığından artık Venezüella’da Coca-Cola’ya elveda. Ama Diet Cola hala var, ta ki ülkedeki tatlandırıcı aspartam stoku tükenene kadar. Küreselleşmenin ikonu Coca Cola’nın market raflarında artık kalmaması uçurumdaki ekonomiye en son darbe niteliğinde. Ülkenin en büyük özel şirketi olan ve Venezüellalıların tükettiği biranın %80’ini üreten Empresas Polar SA nisan ayında kapılarına kilit vurdu. Hükümet şu anda suyu karneye bağladı; bunun üzerine halk su tankerlerinden ve yüzme havuzlarından su çalmaya başladı.

Elektrik arzı da azaldı ve Devlet Başkanı Nicolás Maduro, enerji tasarrufu için devlet dairelerine haftada sadece iki gün açık kalma emri verdi. Devam eden kuraklık ise işleri daha da kötüleştiriyor. Ülke elektriğinin yaklaşık %65’i tek bir hidroelektrik santralinde üretiliyor ve kuraklık yüzünden barajdaki su seviyesi düştüğünden çok ciddi bir sıkıntı kapıda. Elektrik kesintileri yaygınmış durumda.

Bu sadece kör talihten kaynaklanmıyor. Süpermarket rafları çoğunlukla boş; zira fiyat kontrolleri temel gıda maddesi üretimini caydırıyor ve Maduro kapanan fabrikaları ele geçirip millileştirmekle tehdit ediyor.

Bir de hükümetin petrole bağımlılığı meselesi var. Venezüella, ihracat gelirlerinin %96’sını ve federal bütçe gelirlerinin de yarısını petrol ihracatından elde ediyor. Petrol fiyatları yüksekken siyaset üretenler kara gün akçesi yaratabiliyorlardı. Bu paranın bir kısmı fakir kesimi fakirlikten kurtarmak için kullanılıyor, ama çoğu çalınıyordu: Uluslararası Şeffaflık Örgütü’ne göre Venezüella, Kuzey ve Güney Amerika ülkeleri arasında en fazla yolsuzluğa batmış ülke ve dünya sıralamasında ise 9. sırada. Bütçesini dengeleyebilmesi için petrolün varilini 121 dolardan satması gerekiyor. Enflasyonun bu yılın sonunda %481 ve gelecek yılın sonunda da %1642 oranında olması bekleniyor.

Venezüellalıların öfkesi şaşırtıcı değil. Ülkede günlük ortalama 17 gösteri yaşanıyor. Bu rahatsızlık, muhalif ittifakın 17 sene sonra ilk defa aralık ayında parlamento çoğunluğunu ele geçirmesini sağladı. Maduro’ya destek %26’ya düşmüş durumda ve devlet başkanlığını bırakmasını isteyenlerin oranı %70. (…)

Maduro’nun kalan müttefikleri bir çıkış olduğunu biliyor: Venezüella Anayasası, eğer ki devlet başkanı görev süresi bitiminden iki sene evvel azledilirse seçime gidilmeyip yerine devlet başkan yardımcısının geçmesini öngörüyor. Eğer ki tehlikeli bir ayaklanma buna zorlamazsa hükümet, Maduro’nun yerine kendi adamlarından birinin geçmesini sağlamak için oyalayıp zaman kazanacaktır.

Ama bu tamamen tali bir mesele. Zira Maduro, Venezüella’nın problemlerinin bir sebebi değil, sadece bir göstergesi. Sürdürülebilir bir iktisadi sistem kurabilecek bir hükümet başa geçene kadar çekilen mevcut sefalet daha da derinleşecektir.