D.PINHEIRO – BREZİLYA’DA YAŞANAN ŞEY DARBEDİR

BREZİLYA DEMOKRASİSİ İÇİN ÇOK KÖTÜ BİR EMSAL

Daniela Pinheiro (Brezilyalı bir gazeteci)

The Slate, Nisan 2016

Röportajı Yapan: Isaac Chotiner

Tercüme: Zahide Tuba Kor

Sizce Brezilya’da şu anda yaşanan şey bir darbe mi, değil mi?

Kesinlikle bunun bir darbe olduğunu düşünüyorum. (…) Pazar günü çok kötü bir gündü, demokrasimiz için çok tehlikeli bir emsal oldu. Dilma’nın soruşturması mali ve iktisadi suiistimale dayanıyor. Bütçe açıklarını örtmek için kamu bankalarından para kullanmakla suçlanıyor. Ama aslında bu suçlamaların ardında başka nedenler var. Ve onu itham edenlerin %60’ı yolsuzlukla suçlanan insanlar. Bu çok rezil ve inanılmaz bir şey.

Devlet başkanının suçlanmasının ardındaki başka nedenler nelerdir?

Bence bu, Lula’nın iktidara gelmesiyle başladı. Brezilyalı elitler hiçbir zaman mavi yakalı bir işçinin ordu komutanı olmasını kabullenemediler. İşçi Partisi iktidara geldiğinden bu yana Brezilya’da toplumsal dinamikler çok değişti. Ve bu elitler için çok ama çok rahatsız edici bir durumdu. İlk defa fakir insanlar, ayrıcalıklıların dünyasına, çok sınırlı sayıda insanın erişebildiği yerlere girebildiler. Ev hanımları uçaklarda temizlikçi kadınlarla yan yana oturmaya başladılar. Bu, elit için çok rahatsız edici bir durumdu.

Dilma ise farklı bir problem. Çok kötü bir siyasetçi. Kibirli. İnatçı. Asla kimseyi dinlemez. Herkesten daha fazla bildiğini düşünür. Diğer siyasetçilerle konuşmayı reddeder. Bu son süreçte de düzgün tepkiler vermedi. Yanlış yaptığını hiç ama hiçbir zaman kabullenmedi. Bu birçok insanı hayal kırıklığına uğrattı. İktisadi politikalarda da çok hatalar yaptı.

Şu anda devlet başkanının desteklenme oranı çok düşük. Bir zamanlar Lula’nın ve kendisinin aldığı işçi sınıfı desteğini kaybetmiş olmalı?

Evet. Niye biliyor musunuz? 3-4 yıl evvel orta sınıfa mensup insanlar rahata kavuşmuştu, ama sonra bunu kaybettiler. Çünkü ekonomi daraldı, enflasyon yükseldi. Bu, Brezilyalı aileleri kalbinden etkiledi.

Lula ve İşçi Partisi’nin yolsuzluk skandallarıyla ilgili yazıp çizdin. Şu anda yaşananları bir darbe olarak nitelesen de öyle görünüyor ki suçlamaların birçoğunda doğruluk payı var.

Mesele şu ki soruşturma yolsuzlukla alakalı değil. Meclisteki oylama yolsuzlukla değil, mali ve iktisadi kötü yönetimle alakalıydı. Devlet başkanı aleyhinde oy kullananların başka menfaatleri var. Ve bu demokrasi için çok tehlikeli bir gelişme. Hükümetin yolsuzluklarına ilişkin kanıtlar var. Ama oylama bu konuda değildi. Ayrıca Dilma’nın bizzat yolsuzluk yaptığına dair bir kanıt yok. Lula hakkında bu konuda soruşturma yürüyor. İşçi Partisi’nin seçim kampanyasının ana sponsorlarından olan bir inşaat şirketinden çok fazla rüşvet aldıklarına dair çokça kanıt var.

Öte yandan Petrobras’ta yolsuzlukla suçlananların çoğunu işinden atan bizzat Dilma’ydı.

Lula’yı yargılanmaktan kurtarmak için Dilma’nın ona hükümette görev teklif etmesinden ne anlam çıkarmak lazım?

Soruna bir çözüm bulmaya çalışıyorlardı. Lula inşaat şirketinden bazı hediyeleri/kıyakları kabul etmekle suçlanıyor. Asıl rezillik ne biliyor musunuz, soruşturma sürecini yürüten kişilerin bizzat kendileri sabıkalılar [suç çetesi diye de tercüme edilebilir]. Haklarında somut kanıtlar var. Parlamentonun alt kanadının başkanı Eduardo Cunha 40 milyon dolarlık bir yolsuzluğa karışmaktan yargılanabilir bile. [istifası halinde] Dilma’nın yerine geçmesi beklenen devlet başkan yardımcısı da –ki artık Dilma’yla müttefik değil– yolsuzlukla suçlanıyor. (…) Televizyonda House of Cards dizisinde ne seyrediyorsanız şu anda canlı olarak Brezilya’da yaşanıyor.

Her iki taraf da yolsuzluğa bulaşmışsa bu kargaşadan nasıl çıkacaksınız? Çözüm nedir?

Kısa vadede herhangi bir çözüm yok. Pazar günü mecliste verilen karar berbattı ve bunun yaralarını sarmak nesiller alacak. Kongre üyelerimizin bu denli seviyesiz olduklarını görmek beni çok şaşırttı. Düne kadar bunun farkında değildim. Oylamada vekiller tercihlerini yüksek sesle ilan ettiler. Yaptıkları alıntıları, sarf ettikleri cümleleri [bir duysanız] – çevresi yozlaşmış/kokuşmuş, ateşli partizanlarla sarılı bir Frank Underwood’umuz var. Ve şu anda kongrenin büyük bir kısmı bu şekilde. Ürkütücü bir şey. İyi şeyler olacağını düşünmüyorum.

(…)

Peki, Dilma ayakta kalabilecek mi?

Hayır, bence artık bitti. Hükümetin hiçbir meşruiyeti kalmadı. Dilma’ya destek %8’lere indi.

Lula’ya ne olacak?

Yeni grubun iktidara gelirse bütün bu soruşturmaları durdurmaya çalışacaklarından korkuluyor. Çünkü hepsi bizzat yolsuzluğa bulaşmış insanlar. Hepsi de aynı türden bir belanın içinde. Ama eğer soruşturmalar devam ederse Lula gerçekten zor bir durumda. Ona karşı açılan dava gerçekten zorlu.

Peki, sizce Brezilya’da yolsuzluklar daha da arttı mı, yoksa eski seviyede de şimdi sadece açığa mı çıktı?

Şimdi açığa çıkıyor. Maalesef Brezilyalı siyasetçilerin DNA’sında yolsuzluk var.